Zazaca Deyimler

kaê domaneku nio. Kafa mı hurina, marê perey yênê. Kal werd zerê mı deza. Kam ke merd, wele bena deyro. Kam ke mı qail nêbeno, canê xo mı medo. Kamke rıê tode huyia xorê dost mezane. Kam merdene ver remo, xeleşio. Kam vano ke " doyê mı tırso". Kamij kêmere hawe fiyê bınde vejino. Kamij kêmer ke gırsa sarê xo (aye ro de) pırode. Karê lerze seytan qarsê cı beno (qarıs beno). Karê son(d)i meverde sodırê /sodır. Kata şêr, taliyê mı mı ver sono. Kêmaşia isoni her waxt ki bena. Kêmera bınê goliya. Kêmera bıni kerde ser, kêmera seri kerde bın. Kêmera çengi, çenge de nina ro. Kêmera gırane xurendia xode manena. Kêmera gırse hurendia xode ra. Kêmera qıskhêke kena qına xora. Kêmere bije serê zera xo fiyê/fiê, na qese xi viri ra bıke. Kêmere esta hermê xo dezo. Kêmere meerze wertê qefçılie, qefçılıê perena to. Kês dısmenê xorê nêvano alaq u tare. Kês mianê dey hard niyano. Kes nasıvê kêş nêweno. Kês seveta derdê kêşi nêberveno. Kês vêsanie ra nêmerdo. Kêsegani ra jü muye ontene kara. Keş hermê dey hard niardo. Kês nêvatenê ke çhımünê to sera buri estê. Khêfê sovıni kêwt çımu. Kêrga dewletli rozê dı reê haku kena. Kêrga vêsane hewnê xode qut diyo. Kêrge awe sımena xo sero Heqi ro niadana. Kerge awe sımena, xo sero Heqi rê mınete kena. Kêrge kota roy ver çımê xo hona sılond de biyo. Khêrm satalê cı biyo. Kêsreta xo ontê we, cırê cıgerê mı bi leteyi. Kokımo, aqılê xo biyo awe. Khufe gire da. Khır derma bıvino, keno sarê xora. Ko çıxa berz beno bıbo, rozê lınga isoni kunara cı. Kor ke Heqi de çütir niadano, Heq ki kori de hên niadano. Kor uzanpêqa pi u khalikê xo şen nêkeno. Kowo ke berz bi, mızê xo serowo. Kozıkê domanekhu niyo. Kundıra ke hurenda sılondi/sıloni de nêde, tomserda. Kurnıke kêrt kerda. Kutıki pê huyinê. Kutik bilê dostê wayirê xo nas keno/sılasneno. Kutık çı zono jiare / jare çıka. Kutık gostê kutiki nêweno. Kutık hata ke awe ro nêgıno, azna nêmıseno. Kutık ke zura wairê xo wazeno. Kutık loweno, khêwrao vêreno ra. Kutık pê qêsa xıravıne huyino. Kutık wayirê xo naskeno/sılasneno. Kutık wayirê xo goz nêleno Kutıkê süriye şiş verayê. Kutıki de lowêno, vergide zureno (Lüyede weno, qılancıke de qiştneno). Kutiki ra pers kerdo " Qey lowena?" Vato: " tersunê xora". Kutıko ke goz kero nêgıreni. Kutıko ke goz kero, dıdanunê xo isoni nêmısneno. Kutıko ke gıreno cıra dür vınde. Kutıko ke pizê xo mırd vi / bi, şiye de kuno ro.. Kutıko ke qudız bi , gilej fek ra çarç bena. Kutıko ke ro boro sanıke verê çımrawa. Kutıko koro, pereno isoni. Kuzê awe raa awe ra sono Kuzê awe raya awe ra sıkino. Kıla isoni ke biye cêwt, her kes niçikê kuno cı. Kıla xo este hard. Kıla xo gıne hard ro kirrê xo osa. Kırmancê (Zazaê) ma nê dênê xo danê, nê ki yinkar kenê. Laê xo Haqi ra bırıyo Laz hetê pi ra, çêneke hetê maê ra sona. Laz ke goza, torn dendıko. Leçega to mırê vo/bo. Leê mı de nêmend. Lêlê sondi kewt tê. Lesa deva ki gırsa, gereke her ver şero. Lesa mı biê gırane. Lesa xo (honde) vizoiya, fênde xo honde reseniyo. Lesa xo derga, aqılê xo kêmio. Lesa xo vizoê biye derg. Letê hozori phonç seyo, o ki made çino. Lewê xoyo zu hard liseno, zu ki asmeni. Lokme bêrıza nêwerino. Lokme ke nêcüa, gula isoni de meneno. Lokmo gırs buyê, qeso gırs gesey meke. Lüya lekase wera. Lüye canbaza, doqbaza. Lüyê xoya xo nêvinena, tükhê xo vinena. Lüye ke gendi kerd, kêrgi dıma sonê. Lım nano gonra nano rıê isoni ra Lım nano teniyê ra, nano rıê isoni ra. Lınga tıya jüye na dina de, jüya a dina de, raşt qesey bıke. Lınga xo bêxêra. Lınga xo xêra. Lınge estara ver do waro. Lınge nan ro vêrê to, sıl de to fêk ra ken tever. Lıngê xo estê pêser, reqesneno. Ma muya şia/ şaye u sıpiê/sıpiyê ra can da, sari werd. Malê na dina na dina de maneno. Marte bıjêk kena qarte qurte. Mêrêrsê pi rew qedino. Mezela bê pereê ke bıvino, mıreno Miya şıyaê /şiaê ra voreko sıpe ki beno. Mordem gereke adıri de kay mekero. Mordemi kena tumanê xo vezena. Mordemi pilê xo ke nas nêkred, Heqê xo ki nas nekeno /nêsılasneno. Mordemo çhêr xo nêgoyneno. Mordemo cüamerd qesê xo verde vano. Mordemo ke qesê xo nêzona qesey bıkero, zeke diko ke bêwaht vengdano vıl cırakenê, henio. Mordemo vêsa des orxanu ke pıra dê oncia hewnê xo nino. Mordemo xayin terseneko. Moreka nezeri kerda pıra Moro lük peyniê de bela xo vineno. Muria xağe gula isani de manena. Mı dest u phayê xo kari ra ontê. Mı hata nıka şüalenda xo've herame ra nêkerda (herami ra ra nêkerde): Mı nê kerdo vind, nê ki diyo. Mıra mevinê, Heqê xora bıvinê. Na çevêsae pila ke keno.( na çevesaye pilenia ke keno). Na dina ra destê xo ont. Na dina thola, taê ramenê, taê ki çinenê. Na dina ze/jê areiya, cerena/ çerexina. Na dina jê şia dara, fetelina. Na dina ze wariya, keşi de nina. Na dina zurekere kami de yena. Na dina de ke ramıto, axrete de çineno. Na is peru ra niyo, sıra/dore (novet) rawo. Na uzağ kor sepetê ria, toay / towayi rê nêbeno. Na lesa ney pırê hengu renguna. Na mılet rê elqen nêbena. Na nêbiayie( nêbiyaiye) kerda çêverê ma. Na qese gosare ke, gosê xo ke, xo viri ra meke. Na qese ki mırê bi derd. Na qese ma, wertê made bımano. Na qesu de qesê esto. Na sevaqê sodıri, hona qılancıke ci ser nêşiya. Na vizoyê lesa ney pıre hengu renguna. Namê cüamerdi esto. Namê na bıdo. Namê xo esto, eve xo çino. Namê xo reyê eve dızdêni vejiyo. Namê xo reyê eve zurekêren vejiyo. Namê xo ve hardo şia kuyo. Namê xo vejino, canê xo vejiyo. Na o ke hêrneno ki rajiyo, na o ke roseno ki rajiyo. Nazara hazar qesey kerd. Nê anoğ esto nê ki şanoğ. Ne axu be ke to, berzê nê ki seker be ke to borê. Nê berbeno ke ison tey bıberbo, ne huyino ke ison tey bihuyiyo. Na can de lazê heli rê ne can de lazi qolay rê. Nê cên, nê ki dan. Ne dosti ra şêro mordemo hewl, nê ki çermê xo beno pay. Nê guretaoğo nê daoğo. Nê insafê xo esto, neki yimanê xo. Ne lokme gırs bıze, neki qeso gırs qesey bıke. Nê sonde xobeliyo, nê ki sodırê xo beliyo. Nefesê dewreşi zof rındo. Neq ki esto, neqe nequ ki esta. Neqe hata çê Heqi zu neqa. Neqeni meke. Nevse tenık, nevsê xo zptke. Ney dest ra towa nino. Nezonaêna xo ver qesey keno. Nezonaenê ayv nia, nêmısaene ayva. Ni ceniki ke des bêçikê xoyê, her bêçıke de hunerê esto. Noloti şero dey ke isono. Nona huske, Piazo/ piyazo tuz werdê xowo. Nona ma bê sola. Nona mına huske hemgênê sari ra wesa. Nona mıxeneti nêwerina. Nona serevdiê nêwerina. Nona to ke çina, zonê to bıbo. Nona vêri rê candano( suxre keno). None ke biye lete, reyna pıra nênişina. Nonu sola zumini werda. Nuki şiyê bazar de biê lovlovey. Nu ki marê sanıku qesey keno. O hero, xora semera xo çina. O ke siliye bo, made nêvoreno. O moro kungo bınde dano pede. O pırenê mıra cero. O pırenê mıra qızo. O rozê sarê xo weno. Oğırê to rakerde bo. Omisê seytani mebe. Omrê isoni zê wariyo, ewro yeno, meste sono. Ondêra goni oncena. Onto lao şilaro. Ospor ame pêya şi. Ostoro ke bê pere bi, kam qaytê didani( dızonu) beno. Ostoro revan xo nêqefelneno. Pasqul da qıne ro, kerd tever. Payna dımê kutik mede, kutık to nêpero (nêpero). Pê ciê ( ciyê ) xo kaykeno. Pê paa xo keno pil. Peike ( peêke) xo mendoro peêkunê leylege. Pepug ve xanê tode bıwano. Perr u paê (payê) xo şıkiyê. Pere peri ano. Pere qılerê deştiyo, hên yeno hên sono. Pero zu ( jü, yew) çêver ra nejino. Peroz u pêsewe zu qura a. peyê ( peê) isoni de mevaze, vana riê ( rıyê) isoni de vaze( vace, vaje). Peyniya ma pêrune bınê hardê şiayo (şiya wo). Pilê xo nas nêkeno ( nêsılasneno), haqê xo ki nêsılasneno. Pilêniya ke keno, vano, "esto çino, ezo". Piyê feqir u fıqariyo. Piyo hewli ra lazo (laco) qolay. Piyo baqıl ra laco aqılsenık. Pizê budelay ke bi mırd, çımê xo postalu dero. Pizê xo mırdo, çımê xo vêsano ( vêyşano). Pizê xo verê fêk dero. Ponc bêçikiyê, poncemena jü niyê. Postê kutıki ra meska doy nêbena. Poşt pêsanê. Poşta xo sana cao ( cawo) qewın. Poştia ( poştiya) Cüamerdu ra weno şımeno. Poşta deyra weno sımeno. Poştia xo hard ( erd) nina. Puç ke kot dare, cıra nêvejino ( nêvecino). Pılorê dela beleke. Pırnıka tora fıtıl fıtıl yeno. Pırnıke bije riyê xo oncino we. Pırode belawo, pıromede qedawo. Pısınge çıxa cao berz ra berz ke, onca lıngu ser gıenna waro. ( Pısınge çıxa cawo berz ra erzena berze, onciya liıngu ser gınena waro). Pısıka ( pıska) xo pısıka awreşiya ( hargoşiya). Pısınga 'ke sayd bşkero, nêniavkena. Pısınge gêver bia, dewran koto meri. Pısınge ke mijia xo diye dırbetia mıde niadê. Pısınge ra vato, " ciyê to dermano" şiya wele kerda ra ser. Pısınge ver biya ( kota ra dür.) , dewra koto meri. Qafıka ( gakıla) goze pır nêkena. Qafıka ney de aqık niyo, tı hen zana sımero. Qafıka xo qolında, aqıl pa nêsono. Qafıke ke thol biye, aqıl cırê kar nêkeno. Qalê kutık bıke, çüye leê xode rone. Qatıra ke kalekê xo kul bi, semere ra xuye kena. Qedawo ke isoni rê yeno, malê isoni rê bêro. Qedırê dey gırano. Qedırê xo zafo. Qelema deyra goni vorena. Qesê cahil isoni rê çetın nino. Qesê haqi rê kam se vazo. Qesê isonê feqıri pere nêkeno. Qese qeşi ano ra. Qesê xo kêmera bıriyaiya ( bırıyayiya). Qesê xo kerdo jü. Qesê xo sero vınde. Qesekerdena (qeseykerdena) jêdiye pere nêkena . Qeso rınd mor( mar) lone ra vezeno. Qeso thol pizê isoni mırd nêkeno. Qeso xıravın yê wayiriyo. Qesunê Alık u Fatıka qesey keno. Qesuno tholu ra çênıkê xo meqefelne. Qey bia pêrsa honde domanu, lawnena. Qey şia amo sıpi serde, çıko. Qey ze( jê) ostori tu hirena. Qey, ma çê qolê aşme ( ajme) çıko? Qudımê xo biyo şa. Qurıs verde mıreno. Qutê xo made wena, hakunê xo ( sona sar rê kena ) zovi ca kena. Qına şia u sıpıyê meste beli bena. Qına xo ke çhêr kerê endi hondera, qılancıke hona ci ser nêşiya. Qına ke rut biye her kes tüyê cı keno. Qıne erzeno we. Qısmetê to ke çıko, qoçıka tode o vejino. Raa (raya) xora bşmane, hawalê (embazê, olvozê) xora memane. Raa xo sas kerda. Raê bırrna, do pıro. Reê ( reyê) ke biye, şia ( şa) rınd bena şiae ( şaye). Reê niyo dı rey niyo, endi beso yê to. Retia ( retiya) xode niadano (niyadano). Retie ( retiye) bınê hardê mezelede bena. Ride ke niade, rıskê isoni bırino. Ri ke da cı, nafaki astar wazeno. Riê ( riyê) to reyna ra mı memısno. Riê xo bi şia. Riê xo nêdazeno. Riê xo tene huyiya. Rio nerm mıra diyo. Rio şa u sıpe têver de. Rio şia u sıpe beli bi. Roê xo hata nêvejiyo, xuya xo nêvejina. Roşta çımunê xo pa şiye. Roşta çımunê xo verdia (verdiya) de. Roza ke haq da dey, heq u tala de dısmenê mı nêdo. Roza qolaye keşirê nêro. Roza xo biya şia. Rozê yena oncia riê zuminde niadame. Roze yena rozê ra xıravına, sewê yena sewê ra tariya. Riê to ve korek bo. Rınd u xırave meste malım beno. Rındekêni de niamede, xuye de niade. Rındeni bıke, rındeni bıvine. Rındeni u xıravinênia isoni nawa. Rındi rê kês xıravın nêvano. Rıskê xo kemer ra vezeno. Sar bêçıkunê xo goz keno. Sarê dey jê mor kerd pon. Sarê dey werd. Sare husko, nuh vano pexamber nêvano. Sare husko, qese pa nêniseno. Sare ke cırakerê coro( qeytan) zur nêkeno. Sarê mı balisna sero, gosê mı dina sero. Sare şiawo, şia giredo. Sarê tu nêdezeno, huskê bende ro cıne bıdezo. Sarê xorê bela guret. Sare wo sari verde, bojiyo boji verde. Sari rê adeto, marê tometa. Savır kilitê cenetio Sayiya cuamerdu ra bi mordem. Se kena bıke, coru bêbexteni meke. Se kena bıke, hetê heqi rameverde. Sera haqi des u dı asmia ( dısdes mexa). Sero lerzeno. Sero nonê xo weno, bınde kıneno. Sero perri kerdê ra. Seveta xatıri ağu nêsımino. Seveta jü qurs canê xo dano. Sewe bê ma u bê pia (bê maya u bê piya). Seytan mıra vano "ney dewna ke". Seytan tız kerd. Seytani xapneno. Seytan rê pıren derzeno. Soe ke dare ra biye, her kes kêmer saneno cı. Sola non, kemi(y)a. Solıx ro mı bıria. Sondi weno( sondweno), xo erzeno adırê haqi. Sunık punıka xo qefçıla. Suriya bêşüanie verg weno. ( Süriya bêşüaniye boka vergiya). Sıfrê xanedani dayma (her daym) hardi dero, we nêdarino. Sılorê çımunê xo pak ke qefçılo boyın. Sınata pi laji( lazı lacı) rê manena. Sınate, bilezıka zernênia. Sırê xore khela bonia. Sıto helal lito. Sıto xırabın lito. Şiya xo şiya helıga. Şiya, kami ra xeleşina. Şime deri ver, dere ma verde beno(bi) jüa. Şüane peyê ağayde astê piyê ağay vano. Şifetê xo tı hên zona ke şifetê kutıkiyo. Şiyo vırenia cinike. Şiya honike de jê selexani merediyo ra. Şiya to bêro mı sare de Şiya mıra terseno. Taê borê, taê tey niadê. Taê candê( cuandê), taê borê. Tajia mı ke mıde rast bo, awres lewunê mı nêkoçeno. Tê desti ra fetelnenê ( têdest ra fetelnenê). Teliyê xo kêşi ra nêşiyo. Tencıko gırs herey girino. Teresê ciniya xowo. Ters nêzono, cigera xo dı çalato( çalata). Tersonıko, cigerê xoponc perey nêkenê. Tersu dano ve cı. Tersu ra xode kerd. Têsa beno awe, têsa ano. Texto phuç mix nêceno. Tezelê taliyê isoni ke nêgureya, zora se bıkeri ( sebıkeri). Thair 've perru pereno ra. Thomora caê xıravin tedera . To cen binê lıngunê xo, loklu de to fekra ken tever. To cen dan (we dan) ve hard ro, merz pırnıkunê tora ken tever. To çim de ez biyo teli. To çütir boê ( boyê ) gurete ? To gereke binê na karê gırani ra urze ra. To hêni zona bulisk ( blusk) kuyo pıra. To hêni zona ke miloçıko werdo. To heqê xora bıvine. To lınga seytani sıkıte, çıko? To nano ro heri, dımı ki dan ra to dest. To nu de wen, ci de ken ( to nonde wen, cide ken). To tozê bınê lıngunê dey nêkena. To zonê xo qulerito ro çıko, qesey nêkena. Tora gonu rew bo. Torê çi(y)ê lozımo, nêvana. To dina ra bıxemelnê. Torê zaf tayin lazımo. Torje dave lınga xoro. Torje dove dare ro, dare vato " dıme to mıra wo Torje dove dare ro, dare vato: " Dımê to ke mıra nêviyenê, to besenêkerdenê mı bıbırnê. Toyê to cenıka xo sero diyo çıko? Turikê isonê zurekeri dayma bınê çengi dero. Tı a çapanêni de şerê, bıko! Tı are(y)i ( ayre) veri ra ama çıko? Tı bınê na qesu ra nêvejina. Tı cande, werdoxi zafê. Tı gamê bi, ez dı gami yen. To gereke omıse zaman be. Tı gılo ke nista ro cı, ey bırnena. Tı hên(hên) zona ke peru tey beno mezele. Tı hêni (hên) zona ke bijeko bêwaxto. Tı hêni(hên) zona ke goligê axuro. Tı hêni (hên) zona ke gılê koy(koyan) ra biyo pil. Tı hêni (hên) zona ke herê bıriyo. Tı hêni ( hên) zona ke heso dırvetıno. Tı hêni (hên) zona ke hewiya xoya. Tı hêni (hên) zona ke mija tırku şiya pete. Tı hêni ( hên) zona ke nakê mı cıra kerdo. Tı hêni (hên) zona ke sıtê pısınge ra goş kerdo. Tı hêni (hên) zon ke xozê dalo (dalıko). Tı hepıs ra xeleşiya ra. Tı i qesi kıla mırê qesey bıke. Tı isoni ge nana ro ospori, ge nana ro heri. Tı ke adır be, hondê xo ca vêsnena. Tı ospora ez payo, çıko? Tı tıya, ez ezo. Tı ve hardo şia kuyê ke, tı cuamerda! Tı vêsaniye (veyşaniye) ra ama. Tı wairê (wayirê) az u uzia( uziya), barê heqi poşt meke. Tı wazena ke kıncunê tuyê qilêrünu veji werte. Tı xıravera xeleşiya ra çıko. Tı zaf xo goynena. Tı zerê mua xode çıturi( çütiri) new asmi vıneta. Tı sanıkunê khanu qeseykena. Tımonunê xode kerd. Tırıa (tırıya) miye, miye rê bar nêbena. Teh, ondêri werdo, bese nêkeno( besenêkeno) bıne vêri ra şero. U çalımê tora kês nêterseno. U zon ke nêbo, qılancıki çımunê to vezenê. Uzağe to 've korbo sola! U zon ke nêbo mirçıki çımunê to vezenê. U ki mırê biyo waiyirê goçena darkıne. U ke çı malo ez ey nasken(sılasnen). U bınê goli de mosu (masu) moreno. Va dênê mı bibo, qılancıka beleke de bo. Vake nêvo velg nêlewino. Vake pêrode, nêvake bıkıse. Vanê " mordem ke mor kıst tij vera nêverdano". Vanê " tı gureena (meguree) taliyê to bıguriyo". Vanê " Khırrı ra, korrı ra, lengi ra bıterse". Vanê "mordem ke her rozçıyê mehesno, gosê xo benê dergi". Vanê " na dina iştirunê gay serowa". Vanê "pi bağ do lacê xo, laci (laji) salqımê hengure piê (piyê) xo nêda". Vanê " roz hozor beno, hozor u zu (yew, jü) ki mıreno. O zu raa(raya) cinike ra mıreno". Vano " weyiye ke sarê xorê". Vano " na dina yê mına". Vano "na koy mı vırastê". Vasê kowo sarê ma sero rewa. Vatena xora gereke peyser mevındê. Vayê cünê xo amo, vaydano. Vengê xo zaf (pır) weşo. Verde dosto, peyde dısmeno. Ver some goz keno, dıma some, pskulu erzeno. Verê çımunê xo bi tari. Verê fekê mı kena saê ( saye). Verg roza dumane de niya dano ( nia dano). Vergo vesa( veyşan) kotora oroji, besenêkerdo şero. Vato " teh (teww)onderi werdo bese nêkeno bınê vêri ra şero". Vergi de weno, qılancıke de qıştneno. Vergo ke feteliya, vêsa nêmaneno. Vergo ke nısa gore, nêvındeno. Vergo vêsa zureno. Vero (verê) coy derjeni xode ke, hona goçeni yê bini de ke ( iyê binu de ke). Vêsa vozdano tever, rut vozdano vere. Vêsani rê nono ( nano) husk ze (jê) hemgenio (hemgeniyo). Veyve 've dawul u vilike wêso. Viala pince, cığa bıbırnê, oncia az dana. Vijer zu ewro dı to nia (niya) kena. Vırqoşiya (vıroşiya) lıngunê mı bi. Vore (vare) ki ison sero ciê (ciyê) xo kena. Vore vora( vare vara), rêçi biye vindi. Voreko hewlö koz de bêliyo. Voro tü keri zımelê, vorde tü keri herdisa (erdisa) (avoro tü keri zımelê, avorde tü keri herdisa). Vılê isonê seyi daima çewto. Vılê xo to hêni zona vşle keseganiyo(xınzırıyo, xojiyo). Vırtise mı cıra yeno we. Wes bo, va peê (peyê) hot kowu (koyan) de bo. Waxtê Nuh pexamberi ra mendo. Wele ve sarê (serê) xo seri de erzeno. Wele ve cêncênia (genceniya) toro bo, tı ki vana " ez cüamerdo". Wazeno ke isoni qoçike awe (axwe, uwe) de bıxenekno. Wereza hetê xali ra şiyo. Weno, nêweno ke, mırd nêbeno; tı hêni zona ke mılaketi qıne ro oncenê. Wes halê nêweşi de nêzono. Weşiye nêweşiye ki seweta mara wa. Wertê xo lınga tıfongia ( tıfongiya). Wertê xo qe çino. Wertê mara qe awe ranêvêrêna. Wayıre manga şiyo, wayirê here ra (do) sıt wasto. Wayire pi-kalikê mı tüyê rıê( rıyê) to kero. Wertê made koy estê. Wertê xo çino. Wertê çımura tıreno. Werte de fızıleni keno. Werte ra bi vind şi. Xanê xo dariyo we. Xapa xo fişta ra gape. Xaşiya thole pay ra nêvındena. Xatıre cüamerdu esto. Xatırê kutiki çino, xatırê wayiri esto. Xatırê xo esto. Xayin coru berx u dar nêbiyo. Xêra haqi bo, va rozê tepia ( tepiya) bo . Xêra haqi bo, va sodır bo. Xêrê xo ke piê ( piyê ) xorê çine bi, kam rê esto ? Xo 've xo huyiya. Xo aynê dêvu de vineno. Xo nano ro bemêni. Xo nano ro nêzonaeni ( nêzonayene). Xoci hewla diya, dua xo viri ra kerda. Xonça cüamerdu hard (erd) ra we nêdarina (wenêdarina). Xıravo, barê haqi poşt meke. Xıravın ki esto, xıravınê xıravınu ki esto. Yaranie (yaraniye) nêzano. Ye her rindeke qusurê de xo esto. Ye her oroji davacerê xo esto. Ye kêşi kêşi rê nêmanena. Zaf can de (bıgureye), kêmi can de, peyniê ( peyniye) de merdena. Zaf can de kêm can de, peynie de çor (çar)metrey kuras 'veqalıvê sovinaê(sovinayê). Zaf çımê roşto. Zaf gosehira wo. Zaf ri şao (şawo). Zalımo, isoni qoçıkê awe de xenekneno. Zamaê ( zamayê) isoni herê isoniyo. Zê meri çüal lone keno. Zê mordemê sey destê xo veri raê ( verrayê). Zê morê polat (tr =çelik ) çiv dano. Zê mıloçiku onceno. Zê osteri hireno. Zê pemi zaf nermo. Zê pepug qakıt hata sodır. Zê pepug gıle dar u beri ra waneno. Zê bolevano (polevano), ponçê xo semernay we kewt (kot) cı. Zê pısınga qıne vêsayie kozikê adıri ra nêvejino. Zê sanıka lüyê qeseykeno. Zê sıtê maa(maya) to torê helal bo. Zê vay ame, şi. Zê vergê vesani zureno. Zê veyvıka peê (peyê) pêrugo. Zê Xızıri hewarê mıde rest. Zê zarance (zerej) dısmenê cısnê xowo. Zeke ga kardi de nia( niya) dano, hên bınê çımura nia dano (niyadano). Zêlalo qeruno. Zerê mı kuno hurê. Zerê mı nêceno tey qesey bıkeri. Zerê mıra goni sona. Zern qıskheko qimetê xo berzo( girso). Zern zenge nêceno. Zerya xo esta. Zof eve goni gureto. Zof luko, nêverdano ke thair (theyr) ra pero (rapero). Zof sermonıko, hardi de niadano (niyadano). Zof temokaro, dest ra dılapa awe nêrışina. Zonê xo ame guretene. Zonê xo bi gıra Zonê xo gıredia. Zonê xo jê çarıxı zof biyo derg. Zonê xo zaf biyo derg. Zonê xode qına xo fiye, sero ronise. Zora kewt. Zorê kami ke şi kami. Zu ( jü, yew) ez zon, zu ki heq zano. Zu baqıli ra ke çewres rey vake " bomo ", beno bom. Zu bom kêmerê erzeno zu gol, çewres baqıl bese nêkenê (besenêkenê) vezê. Zu fek ra ke qesey kerd zu teleke boncê des polıki gınenê waro. Zu ke qılafet de nia do, mordem say keno. Zu pi des domanu keno weyiye, des domani jü pi weyiye nêkenê. Zu sılond de dı diki nêbenê. Zur key raşt vejiya. Zuruno ke keno çêwesaye pê mıreno. Zuy vato " pola to cen na dina ra fetelnen", vato " tı mı dera( mıde ra yaki niya". Zê (jê) asıqu gureto pıra. Zê boxe foli, hetê veri ra erjino ra manga ser. Zê boxe fol vıle tadano. Zê bıjekê hemlıko ( hemlikyo). Zê çıkê adırio (adıriyo). Zê dele rısnena ro. Zê dıme herio, nê beno derg nê beno kılm. Zê guda vore vıleşia (vıleşiya) ro. Zê heliyê çoli ame ra ser. Zê heliyê çolio. Zê hewnê sewe yeno ra mı vir. Zê kêrga Agopi quletneno ro. Zê kêrziki nişto pıra. Zê kêrge leyru vezena. Zê kutıki çarşi löşt keno. Zê kutıkê vêşani hasori biyo. Zê loxa kore şiya pêserde. Zê merê hereviyayi ( xêrepiyayi) gıneno qavi ro.

Ağaê sariya, şüanê çê xuya

-Alemin ağasısın, kendi evinin çobanı

Ao ke werd ver de, ao ke nêwerd pey de...

-Yediği önünde, yemediği arkasında...

Canda, ard verê feki, berd da feleki.

-Kazanıp ağzının önüne getirdi, götürüp feleğe verdi.

Astor osparê xo naskeno.

-At binicisini tanır.

Astor gorê osparê xo hirreno.

-At süvarisine göre kişner.

Astor gorê gama xo ni, gorê osparê xo remena.

-At, kendi adımına göre değil, süvarisine göre kaçar (koşar)

Astori rê zengi, zengi rê ospar...

-Ata özengi, özengiye süvari ...

Awxa bêvenge ra bıterse !

-Sessiz sudan kork!

Awxa gurre gıran sona.

- Çok (büyük) su, ağır akar.

Axwa ke her tım yena kewze nêcêna.

-Akan su, yosun tutmaz.

Awxa ke nêvındena, kewze nêcêna.

-Durmayan su, yosun tutmaz.

Awxa ke yena, çolıka xo eve xo vırazena.

-Akan (gelen) su, çukurunu kendisi kazar (yapar).

Axwe sona, qum maneno.

-Su gider, kum kalır.

Awxe sero mor nêçişino

-Su üstünde yılan öldürülmez.

Barê ci, ke ci o, pırtkê ci ki ci'o...

-Bir yük bok; bok ise, azıcık bok da boktur.

Bela nêvano, “ez yonu”.

-Bela gelirim, demez.

Cao ke nêbena mırd, vêşaniya xo kefs meke!

-Doymayacağın yerde, açlığını keşfetme.

Can ke nêveciyo, xuye nêvecina.

-Can çıkmadan, huy çıkmaz.

Cêniye esta çê vırazena, cêniye esta çê vêsnena.

-Kadın var; ev yapar, kadın var; ev yakar.

Cirano bêxêr mordemi keno wayirê çi.

-Kötü komşu, (insanı) mal sahibi eder.

Çê ma de qut wena, çê sari de hak kena.

-Bizim evde yemlenir, elde yumurtlar.

Çhem her tım qilıke nêano

-nehir her zaman kütük getirmez.

Çı ke yeno cani rê, bêro mali rê !

-Cana gelen, mala gelsin!

Çı werdo, o kerdo.

-Ne yenmişse, o çıkarılmış.

Çımo ju ke berba, çımo bin nêhuyeno.

-Gözün biri ağlarsa, diğeri gülmez.