SANIKA QOÇI
Arêker: Usxanê Cemali
Dewê de mordemê beno, jü lazê xo, jü cinika xo, jü ki gaê xuyo de bor beno. Na mordem zaf pisk-sist beno. Lazê mordemeki, mordemeki ra daha pisk, bargira'
beno.
Sarê dewe kar gurê xo, suxra xo kenê, na mordemek ve lazê xo ra qeytan karê de xo nêkenê. Wahtê hêgau ramitene, cite kerdene yena dewici pêro cita xo kenê. Na
mordemek ve lacê xo ra cite nêkenê. Dewiji yenê hêgaunê mordemeki ramenê. Zimiston gira' vêreno ra, usar ki rama Xiziri rind vorena. Verva amnoni hekin hên ke beno ra derg ke, lesa isoni ra
vêreno ra. Hekin ke benê ra derg, genim ke reseno ra ver, dewuji hekinê xo çinenê, oncenê cün çarnenê, tige cia, simer cia, cünê xo danê we. Hekin u genimê na mordemeki hona hêga de payra
beno.
Dewuci yenê têarê, vanê: "bêrê pêro pia sime yergatiye, hekin u genimê na mordemi biçinime, gunao, honde hekin binê lingu de sono, genim ki nimeto, xiravo, hora ma
ramit, çinitene ki oncia ma rê mende." Dewuji yenê mordem ra vanê, pia sonê hêgaunê mordemi (yê her dewuji horê di-re hêgaê ho beno). Yergat cêno hêgau ra jê meley roza nême de çinitena hekini
qedenenê. Girzu oncenê, kenê cün ci rê çarnenê, vay danê, tige cia, simer cia kenê tor, mordemek ve lazê xo Qoçi ra cün de benê. Mordemek cêreno ra lazê xo Qoçi, vano: "ero so çê maa xo ra vace,
yergat biyo vêsa', non hazir kero, yeme non weme".
Qoç vozeno sono çê, maa xo ra vano:"daê, piyê mi vake 'gaê bori sare birrno, soji qarme kero, yergat yeno non weno."
Cinike sona gaê bori ana, sare birrnenê, çerme kenê, gost kenê hurdi, koli kenê lozine, lozine gimena. Soji kenê adir sero gostê gay kenê soji, finê hurê, beno ra
sur. Na kar xeyle waht cêno. Mordemek nia dano ke lozina xo ra duma' jê dumanê papure vejino, qisawite (merex) keno, yeno çê. Vano: "Xatun, to yergati rê non kerd hazir?" Cüanike vana: " Ma ga
sare birrna, kerd soji qarme, haziro, yergati ra vazê bero." Mordemek sas beno, vano "senê gao, senê soji qarmeo?" Cüanike vana: "hal-mezal nia, nia..." Mordemek verê lozine de beno, Qoç ki çêver
de payra vineto, desto jü esto kaleka xo, desto bin ki ozno ro kasa çêveri, gos dano. Mordemek pingilê adir cêno kuno ve Qoç ra, ci nêgineno. Qoç pingile ceno beno tever sono cün. Yergati ra
vano: "piyê mi vake tige ve simer ra têhorte kerê, eve na pingiley adir cikerê bivêsnê, rew bêrê nu' haziro, nonê xo borê." Yergat tige ve simer ra kenê têhorte, adir kenê ver, vêsnenê. Ae de
mordemek çêver ra beno tever ke çi bivino! Cün de kile vejiya ro osme'. Voz dano, sono cün ke hekin pêro vêso. Qoçi ra milqi keno, Qoç remeno sono.
Qoç sono, rastê osterê yeno. Niseno ro osteri rameno, sono rastê bostanê yeno. Oster ra yeno war, sop ra jü tersonek (mordemekê verê bostani) virazeno, nano ro
oster, oster verva bostan keno ra rast. Oster sono, kuno bostan. Qoç ki oster dima oncino sono. Wairê bostani dota osteri saneno xir u berxu ver tersoneke sere osteri tiro keno war. Qoç vozeno
yeno leyê wairê bostani perrneno ra ser vano: "Tu piyê mi kist!" Wairê bostani vano: "mi xatirê Haq u Xiziri sane, mi çi zona ke piyê tüyo! Qarsê mi mebe, na bostan ra xo rê çi wazena bicê
so."
Qoç bostanê mordemeki ra qawun, qarpuji, xiari lolik (firing), isot lovigi, kundiri cêno, oster bar keno, cêno sono. Bar beno suke de roseno, peru keno cêvê xo,
sono.
Rastê dewê yeno. A dewe de ki moro de girs koto lulê heni. Sarê dewe ra kam ke seveta awe sono hêni, dano pede, kiseno. Qoç xevere cêno. Dewizu ra vano: "ez na mori
kisen!" Simsêr cêno, sono serê hêni de vindeno. Mor çütir ke lulê hêni ra sarê xo vezeno, Qoç simsêr dano vile ro, vile çelkeno. Sarê dewe zaf benê sa. Pasaê suke Qoç ano leê xo, halete çêna xo
dano Qoç, çewres roz u çewres sewi veyve keno. Zerrn u sêmu dano Qoç.
Qoç çi-miyê xo bar keno, çêna pasay ki cêno, beno ra rast sono.
Qoç sono peyê hawt kou de qonaxê virazeno, tede linge erzeno linge ser, çêfê xo de nia dano. Xeyle waht werte ra vêreno ra. hawt bezirgani nejdiyê qonaxi ra vêrenê
ra, qonaxi vinenê, vanê: "na qonax de meyman vime." Sonê qonax çê Qoçi. Qoç çêver de verva ci yeno, bezirganu beno zerre. Qatiru ki beno axure de bar nano ru gire dano. Ciniya Qoçi bezirganu rê
werd ana, werdê xo wenê, hata sewelete xecelinê. Wahtê rakotene yeno. Qoç oda meymanu de hawt cilu têververde keno ra, venga bezirganu dano, beno oda, ci ra vano: "Biraenê, cilê mi neweê, nêvo
sima cilunê mide riye ya ki ci (gi) bikerê". Bezirgani vanê: "Ma thoa domanime, ça cilunê to
bixerrepnime!?" Bezirgan kunê cilu, kunê ra. Sewelete de Qoç urzeno ra keska pozeno. Keno serdin, beno oda meymanu. Yê her bezirgani kundezê keska keno ro. Cêreno
ra, sono kuno ra. Verva soderi bezirganu ra jüyê beno hayig. Nia dano ke riyê verda xo u cile. Leê xo de kuno bezirganê bini de, vano: "bira urze mi riyê verda xo!" Uyo bin vano: " Wuyyy, mi ki
riyê verda xo!" Pêro urzenê ra, kincunê xo cênê, dizdiya qaturu, qav-qacax ca verdanê, remenê sonê. Tenê ke çê ra benê düri, Qoç dime ra zirçeno, Vano: "Weey, ero sima cilunê mi de riye kerda?
Sima mesêrê ke ez sima bikisine!" Qoç qaturu ve qav-qacaxu roseno.
Serru ra têpia qonax de hediria Qoçi nina, savrê xo beno teng. Qoç çê ca verdano, terkneno sono. Zaf sono, senik ke sono, rastê dewê yeno.
Dewizu ra vano :"Ez zaf feqirine, se viyo tenê non midê!" Dewiji non, cil, ca danê Qoçi. Qoç çêfê xo dero. Dewiji nia danê ke hetê ra ki çi-miyê Dewizu tireno. Rozê
nia, di roji nia, Dewiji endi savr nêkenê. Dorme ro bonê Qoçi cênê. Qoç çêver kilit keno, pençeru keno tomer. Dewiji sonê lozine ro ciyê xo kenê. Qoç na ci cêno, keno husk. Nano ro qatire, beno
rast, sono. Qoç sono rastê dalike u hêni yeno. Qefeliao, binê jü viale de orosino ra. Qatire ki ho ra düri gire dano ke boe mêro. Qoç siya viale de sono hewn ra. Xeylê têpia bezirganê dota yeno,
hetê Hindistani ra yeno, barê xo ipege Hindiyo. Yeno leê Qoçi, qatire leê xo de gire dano. Qoçi ra vano: "Bira, to ça honde qatira xo, xo ra düri gire da?" Qoç vano: "Barê mi zaf qumaso, kuraso
de hewlo, boa xo vindi mebo, coka." Hurdemêna dalike de, binê viale de sonê hewn ra. Bezirgan gira' urzeno ra, barê xo ve barê qoçi ra vurneno, cêno, sono. Qoç binê çimu ra nia dano. Bezirgan ke
çim ra beno vindi, Qoç qumasê Hindi beno, roseno.
Oncia kuno ra rau. Kou ser de sono, rastê koê yeno. U ko de ki hire dêvi benê. Qoç sono çê dêvu. Nonê dêvu weno, awa dêvu simeno. Sono peê ondal de xo dano we. Sonde
dêvi yenê çê ke çi bivinê, ne awe esta, ne ki non. Dêvi zumini ra vanê : "Çê vêsaene, ma honde kou ra cêreme, xaraz cême, ison weme, nu mordemek çixa çhêro ke zerri keno, none ma weno! "Dêvî Qoç
ra tersenê. Qoç ke fam keno, peyê ondal ra vejino. Roza bine soder. Dêvi, Qoçi ra vanê: "Bira, ma tek u tek eve dore some dere ra eve meske awe ame, ewro sira to dera, su dere ra awe
bia!"
Qoç meske cêno sono derê awe. Meske keno pirrê awe, bese nêkeno hawe fiyo. oncia awa meske keno thol, uskore awe keno meske, meske puf keno, cêno ano verê qomê dêvu.
Meske nano ro vano : "Oooxx çixa qefeline!" Qoç meske keno xo ser de, uskirê awe simeno. Hewa keno thol. Dêvi tersu ver miji verdanê xo. Zumini ra vanê: "Çê vêsaene, ma se keme bikeme na mordem
ra bixelesime!" Hortê ho de vanê: "sonde cilê Qoçi tevera keme ra, sewe lete de cil saneme phizu ver, Qoçi kiseme; zewna ma destê ney ra nêxelesime."
Cilê Qoçi tevera kenê ra, Qoç sono kuno ra. Sewe letera avê Qoç cil ra vejino, hurêndia xo de loge keno cil. Sono, zewna ca de kuno ra. Hire dêvi sonê tever, cil
sanenê phizu ver hên ke cil hencnenê.
Soder sonê tever ke Qoç hawo cil de rakoteo. Dêvi vanê :"Bira to emso rehet kota ra?" Qoç vano :"Biraenê, cilunê sima de zaf aspiz, keki, riski, estê. Esmo ez
werdine!"
Dêvi zumini ra vanê : "Çê vêsaene, ma cil honde phiz kerd, oncia ki bese nêkerd ke bikisime!"
Dêvi, her çiyê xo ca verdanê, remenê. Qoç mal u milkê dêvu cêno, sono reseno mirodê xo.
www.radiozaza.de